Ian Berry - Kể chuyện văn hóa qua denim | The Highball Story

Trong những năm gần đây, nhiều cá nhân trong ngành thời trang đã và đang tìm cách hạn chế mức độ ô nhiễm của ngành công nghiệp. Trong số này, chất liệu vải denim vô cùng thân thuộc với mọi người, song quá trình sản xuất gây ra những tác động đáng kể. Mặt khác, nó lại là một chất liệu tuyệt vời để sử dụng cho việc tái chế hoặc phát triển thành chất liệu bền vững. Đơn cử, như nghệ sĩ Ian Berry đang thực hiện.

Ian Berry là một cá thể đặc biệt đi giữa cộng đồng nghệ thuật, thời trang và sinh học. Nhận ra sự khác biệt về chất liệu của mình trong cộng đồng, Ian Berry đã đặt thuật ngữ “Art Material” (Nghệ thuật chất liệu) để tìm kiếm những cá nhân sáng tạo còn đang bị gạt ngoài lề.

Việc tái sử dụng chất liệu cũ không phải là mới trong ngành thời trang, nhưng The Highball muốn giới thiệu về Ian Berry để chúng ta biết thêm về những lối sáng tạo mới bằng chất liệu.

Kể chuyện qua vải denim

Ý tưởng sáng tạo nghệ thuật bằng vải denim xuất phát từ một quan sát của riêng Ian Berry khi sống ở quê nhà Huddersfield, một nơi có ngành công nghiệp sản xuất vải lâu đời ở Anh. Mọi người xung quanh ông đều mặc đồ denim và từng sắc thái của màu chàm đã được ông ghi nhớ từ nhỏ.

Berry hiện đang có một studio ở Poplar, Đông London, nơi chất đống hàng ngàn cặp quần jeans được sắp xếp theo bảng màu từ sáng đến tối. Ông hiện đang nhận nhiều khoản quyên góp từ các thương hiệu, nhà máy denim, cũng như tìm kiếm trong các cửa hàng từ thiện, cửa hàng đồ cũ rồi tái sử dụng đồ của chính mình.

Sau nhiều năm sống chung, Berry đi tới một nhận định rằng vải denim là một loại chất liệu mang tính dân chủ nhất, ông có thể giao tiếp với mọi người bằng sự thân thuộc của denim, dẫu cho tác phẩm của ông còn xa lạ. Với ông, denim mang tính đại diện cho đô thị khi bản thân ông dùng chính chất liệu này để mô tả về con người và cuộc sống ở đó. Một số địa điểm trong tác phẩm của ông có thể sắp đóng cửa, thì sự phai nhạt của môi trường đô thị tựa như đang được ám chỉ trên vải denim sờn bạc.

Bên cạnh công việc sáng tạo, Ian Berry cũng là một người tích cực trong phong trào bảo vệ môi trường. Ông từng cho ra mắt phim tài liệu “Nghĩa địa Thời trang nhanh” để nói về thực trạng đang diễn ra ở sa mạc Atacama ở Chile.

Nghệ thuật từ tái chế denim

Trong mỗi tác phẩm, Ian Berry cẩn thận lựa các mẫu vải denim rồi cắt, tỉa, xé và sau đó dán lại để tạo chiều sâu và không gian. Quy trình chắp vá nhiều sắc thái khác nhau của vải denim góp phần tạo độ tương phản và bóng đổ. Ngay cả khi chạm vào, nhiều người xem không nhận ra rằng họ đang nhìn vào nhiều lớp của quần jean denim. 

Nhiều người nhận xét tác phẩm của Berry giống Chủ nghĩa hiện thực được tái hiện từ nhiếp ảnh, nhìn từ xa giống như một tấm thảm xanh khổng lồ. Các tông màu xanh của vải denim không chỉ tạo cảm giác đơn sắc mà còn tô đậm hơn hình ảnh cô đơn, mang đến một góc nhìn u sầu rằng sự sở hữu vật chất không tạo nên cuộc sống hạnh phúc.

Một trong những bộ tác phẩm đáng chú ý của Berry đó là dùng vải denim chỉ để mô tả chân dung những người có đóng góp cho chất liệu này, ông từ chối nhận đặt hàng các chân dung người khác. Nhiều cái tên góp phần ảnh hưởng của denim từng được ông tri ân gồm tay đua quá cố Ayrton Senna, nhà thiết kế Giorgio Armani, người mẫu Eunice Olumbide, doanh nhân Lapo Elkann, diễn viên huyền thoại Clint Eastwwod, nghệ sĩ jazz Miles Davis,...

Năm 2022, ông vẽ bức chân dung cho Bảo tàng Levi Strauss, nơi sinh ra của nhà phát minh quần jeans tại Buttenheim, Đức. “Lịch sử quần jeans sẽ không thể tồn tại nếu không có Levi Strauss và Jacob Davis”, ông chia sẻ.

Những cú bắt tay với thương hiệu

Thương hiệu kính Ray-Ban đã mời Ian Berry thực hiện chân dung nữ ca sĩ Debbie Harry của ban nhạc Blondie khi đeo chiếc kính đen thương hiệu. Ngoài ra, Debbie Harry cũng là một trong những nhân vật giúp phổ biến quần denim, bà đã đặt riêng một bức chân dung sau đó.

Vào năm 2023, Berry được giao nhiệm vụ thiết kế Quảng trường Thời đại mang tính biểu tượng ở trung tâm Paris để kỷ niệm 150 năm của thương hiệu quần jeans Levi's 501. Bảy nhân vật trong tác phẩm gồm những chàng cao bồi của những năm 1880 đến những người phụ nữ làm việc trong các nhà máy và xưởng đóng tàu trong Thế chiến thứ hai cùng với những người theo phong cách punk, người đi xe đạp và phiến quân của những năm 1970. Cách các nhân vật được miêu tả hướng về phía trước, nhấn mạnh sự tự do và sức mạnh đang thúc đẩy sự thay đổi. 

Gần đây, ông đã hợp tác với thương hiệu bán lẻ AllSaints trong BST denim mới của họ được chế tác 100% từ cotton hữu cơ. Tác phẩm nhằm thúc đẩy chủ đề biến đổi và tái sinh trong bộ sưu tập xuân/hè 2025 của thương hiệu.

Ian Berry đã đem đến một góc nhìn khác về việc tái sử dụng vải trong việc sáng tạo. Qua tác phẩm của ông, chúng không chỉ đem đến sự trầm trồ về tính tỉ mỉ, mà còn nói lên một mảng ký ức của lịch sử của thời trang nói chung và chất liệu denim nói riêng.